Chỉ số P/B là gì?

• Chỉ số P/B (Price-to-Book ratio) là tỷ lệ giữa giá thị trường của một cổ phiếu và giá trị sổ sách tương ứng với cổ phiếu đó. Tỷ số này mô tả mức độ hiện cổ phiếu được định giá so với giá trị tài sản ròng của doanh nghiệp.
• Nhà đầu tư sử dụng chỉ số P/B để dự đoán khả năng tăng trưởng của cổ phiếu trong tương lai và đánh giá liệu giá trị thị trường của cổ phiếu có thể thấp hơn so với giá trị sổ sách hay không. Chỉ số này cung cấp thông tin quan trọng để đưa ra quyết định đầu tư thông minh và tối ưu.

Cách tính Chỉ số P/B

P/B = Giá thị trường của cổ phiếu (Price) / Giá trị ghi sổ của cổ phiếu (Book value per Share)

• Giá thị trường của một cổ phiếu = Giá thị trường của một cổ phiếu tại thời điểm giao dịch
• Giá trị ghi sổ của cổ phiếu = Tổng vốn cổ phần / Số lượng cổ phiếu đang lưu hành

Ví dụ:

Giả sử, công ty A có tổng tài sản là 100 tỷ đồng và nợ phải trả là 75 tỷ đồng. Hiện tại, có 5 triệu cổ phiếu đang lưu hành với giá mỗi cổ phiếu là 15,000 đồng.Công thức tính P/B như sau:

• Giá trị sổ sách của công ty A = Tổng tài sản - Nợ phải trả = 100 - 75 = 25 tỷ đồng.
• Giá trị sổ sách trên một cổ phiếu = Giá trị sổ sách / Số cổ phiếu = 25,000,000,000 / 5,000,000 = 5,000 đồng/cổ phiếu.
• P/B = Giá cổ phiếu / Giá trị sổ sách trên một cổ phiếu = 15,000 / 5,000 = 3.

Do đó, cổ phiếu của công ty A đang được bán với giá cao gấp 3 lần so với giá trị sổ sách của nó.

Hiện nay, thông tin về hệ số P/B thường được cung cấp trên các trang thông tin tài chính và chứng khoán, giúp nhà đầu tư nhanh chóng đánh giá tình hình tài chính của công ty mà không cần phải tính toán thêm.

Ý nghĩa của Chỉ số P/B

• Chỉ số P/B thể hiện mức độ cao thấp của giá cổ phiếu so với giá trị sổ sách của doanh nghiệp.
• Ví dụ: Công ty Cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (Mã: PNJ) có chỉ số P/B là 4,26. Có nghĩa là nếu nhà đầu tư muốn sở hữu cổ phiếu của PNJ, họ sẽ phải trả gấp 4,26 lần giá trị ghi sổ của doanh nghiệp.

Chỉ số P/B tốt ở mức nào?

Xác định một mức cụ thể cho chỉ số P/B là khá khó khăn trong thực tế. Tuy nhiên, đối với những nhà đầu tư mới, việc đầu tư vào các doanh nghiệp với chỉ số P/B nằm trong khoảng xác định là phù hợp với P/B trung bình của ngành có thể là một lựa chọn an toàn. Các doanh nghiệp này thường ổn định hơn, ít rủi ro hơn và có khả năng ứng biến tốt hơn khi thị trường có biến động. Đối với những nhà đầu tư có kinh nghiệm, họ thường quan tâm đến hai yếu tố chính:

• Khi doanh nghiệp có mức tăng trưởng cao và lợi nhuận từ cổ phiếu là bền vững, chỉ số P/B càng cao càng tốt.
• Khi doanh nghiệp chú trọng vào chất lượng hơn là số liệu tài chính, chỉ số P/B có thể không cần phải quá cao.

Ngoài ra, để đánh giá xem P/B có đang ở mức tốt và cổ phiếu có được định giá đúng hay không, nhà đầu tư có thể thực hiện so sánh với:

• Đối thủ trong cùng ngành hoặc mức trung bình ngành: Tùy thuộc vào đặc điểm và tình hình thị trường của từng ngành, tỷ lệ P/B sẽ thay đổi. Một tỷ số P/B cụ thể có thể được coi là tốt trong một ngành nhưng có thể là dấu hiệu của sự không ổn định trong một ngành khác. So sánh giúp nhà đầu tư có cái nhìn khách quan hơn.
• Dữ liệu P/B quá khứ của doanh nghiệp: Nếu tỷ số P/B ít thay đổi qua các năm trước đó, việc mua vào khi P/B thấp hơn nhiều so với P/B trung bình quá khứ có thể là một quyết định hợp lý.

Ưu và nhược điểm của chỉ số P/B:

• Định giá doanh nghiệp thua lỗ: Chỉ số P/B cho phép định giá cả những doanh nghiệp thua lỗ, vì giá trị sổ sách thường luôn dương. Trong khi đó, chỉ số EPS có thể âm trong nhiều trường hợp, khiến P/E không có ý nghĩa.
• Ổn định hơn trong biến động: P/B ít thay đổi so với EPS, giúp nhà đầu tư phân tích hiệu quả hơn, đặc biệt khi EPS thay động quá lớn.
• Phù hợp cho doanh nghiệp có tài sản thanh khoản cao: Phân tích P/B thích hợp cho các doanh nghiệp có phần lớn tài sản mang tính thanh khoản cao như ngân hàng, tài chính, bảo hiểm và đầu tư.

• Khả năng phản ánh không chính xác: Giá trị ghi sổ có thể không phản ánh đúng giá trị thị trường của tài sản, do giá trị sổ sách thường được ghi nhận từ nhiều năm trước và không phản ánh giá trị thị trường hiện tại. Ví dụ, giá trị sổ sách của một mảnh đất có thể không tăng theo giá thị trường hiện tại.
• Bỏ qua giá trị tài sản vô hình: P/B chỉ phản ánh giá trị tài sản hữu hình của doanh nghiệp mà bỏ qua các giá trị tài sản vô hình như thương hiệu, phát minh sáng chế, tài sản trí tuệ, uy tín, v.v. Những giá trị vô hình này có thể là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp tăng lợi thế cạnh tranh và làm tăng giá cổ phiếu.

Kết luận

Tổng kết, để thực hiện đánh giá tối ưu và đưa ra quyết định đầu tư mang lại lợi nhuận cao, nhà đầu tư cần sử dụng chỉ số P/B nhưng kết hợp cùng các chỉ số tài chính khác. Ngoài ra, việc xem xét cẩn thận các yếu tố như lợi nhuận, tốc độ tăng trưởng, lợi thế cạnh tranh, độ an toàn hay rủi ro tài chính, ngành kinh doanh của doanh nghiệp, cũng như đánh giá điều kiện vĩ mô như lạm phát, lãi suất, và tốc độ tăng trưởng GDP là quan trọng.